SOWA OPAC : Katalog księgozbioru Biblioteki Publicznej w Rudniku nad Sanem

Książka

W koszyku

oceń

Kolej podziemna : czarna krew Ameryki / Colson Whitehead ; z angielskiego przełożył Rafał Lisowski. - Warszawa : Wydawnictwo Albatros, 2017. - 379, [4] strony ; 21 cm.

Autor

Whitehead Colson (1969- ) Lisowski Rafał (1981- ).

Forma i typ

Książki Proza

Przynależność kulturowa

Literatura amerykańska

Temat

Afroamerykanie Niewolnictwo Ucieczki Stany Zjednoczone (USA)

Gatunek

Powieść historyczna

"Kolej podziemna : czarna krew Ameryki" to baśń o wolności i sile ducha, niezwykła mieszanka dokumentalnej prawdy i najbardziej wymyślnej fikcji. Powieść pełna niespodzianek, radości i trwogi - wielka uczta dla każdego czytelnika.

Cora jest niewolnicą w trzecim pokoleniu na plantacji bawełny w stanie Georgia i należy do najniższej kasty. Jej życie nie jest łatwe, a będzie jeszcze gorzej, bo lada moment z dziecka stanie się kobietą. Kiedy Ceasar, przybyły z Wirginii najświeższy nabytek plantatorów, opowiada jej o podziemnej kolei, oboje decydują się zaryzykować ucieczkę. Po piętach depcze im pościg, a schwytanie oznacza los gorszy od śmierci...

Tytułowa kolej podziemna to określenie stworzonej przez abolicjonistów sieci przerzutowej zbiegłych czarnych niewolników z południowych stanów Ameryki głównie na północ do Kanady, a także do Meksyku. Na ten skomplikowany system ucieczkowy składały się drogi, tunele, szlaki, bezpieczne kryjówki, ale też ludzie - przewodnicy, sponsorzy, zarówno organizacje, jak i społeczności. Nazewnictwo kolejowe tworzyło tajny kod, jakim posługiwali się uciekinierzy i abolicjoniści. Do sekretnego języka dochodził też system tajnych znaków graficznych. Kolej podziemna jednoczyła czarnych i białych w walce o wolność, godność i prawa człowieka.

Whitehead odsłania przed czytelnikami tajniki systemu przerzutowo-ratunkowego dla zbiegłych niewolników, odtwarzając jego misterną konstrukcję i ucieczkowe szlaki. Ale w jego powieści ten organizacyjny majstersztyk, pozwalający zbiegłym niewolnikom odnaleźć wolność na północy, zyskuje także metaforyczny wymiar. Cora, niczym mityczny Odyseusz lub swiftowski Guliwer, odwiedza w swojej podróży kolejne krainy, z których każda przeraża i zadziwia bardziej niż poprzednia. Poszukuje bezpiecznej przyszłości, ale też rozprawia się z przeszłością, która wciąż jest dla niej więzieniem. Poznając samą siebie, dowiaduje się sporo o ludzkości jako takiej.

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Wypożyczalnia Rudnik nad Sanem

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 821.111(73)-3 (1 egz.)

Strefa uwag:

Tytuł oryginału: Underground railroad : a novel, 2016

Uwaga ogólna

Tytuł oryginału: "The Underground Railroad : A Novel", 2016.

Dostępne także jako audiobook.

Uwaga dotycząca finansowania

Zrealizowano ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa

Uwaga dotycząca nagrody

Nagroda Pulitzera.

Recenzje:

Colson Whitehead usłyszał po raz pierwszy o kolei podziemnej, gdy miał siedem lat. Wyobraził ją sobie dosłownie jako odpowiednik metra, bo na tyle pozwalała mu dziecięca świadomość. Wykorzystał ten obraz, konstruując świat przedstawiony swojej powieści, która dotyczyła systemu wspierania uciekających z plantacji niewolników. W Kolei podziemnej to, co realistyczne miesza się z fantastycznym, jednak nie ma się wrażenie, że to odbiera moc opisywanym sytuacjom. (...) Mamy po prostu do czynienia z innym sposobem opisu historii Ameryki, w której ciągle trzeba przypominać, że została zbudowana dzięki wyzyskowi niewolników. A ich potomkowie, jak mówi o sobie Whitehead, chcą uzupełnić brakujące elementy w układance. Można to zrobić między innymi dzięki inicjatywie, jaką podjął w latach 30. XX wieku rząd amerykański, zatrudniając pisarzy, żeby notowali opowieści byłych niewolników.
Pierwszoplanową bohaterką powieści jest Cora, niewolnica na jednej z plantacji na Południu Stanów Zjednoczonych. Ma niezwykłe dziedzictwo: jej matka była uciekinierką, której nigdy nie schwytano. Kobieta wie, co jej grozi za ucieczkę – Whitehead opisuje nam przemyślne sposoby torturowania ciemnoskórych przez ich właścicieli, aby przestraszyć innych, którzy chcieliby spróbować tego samego. Cora podejmuje wyzwanie, udaje się jej dzięki wsparciu ludzi zaangażowanych w pomoc takim, jak ona. Kobieta wędruje przez kilka stanów: Georgię, Karolinę Południową, Karolinę Północną i Indianę. Według autora ich wybór jest symboliczny: chodziło mu o pokazanie różnego stosunku do niewolników. Whitehead syntetyzuje elementy doświadczenia dziewiętnastowiecznego, by pokazać, ile wart jest człowiek, którego stawiano na podeście, traktując jak rzecz i sprzedając. Mamy do czynienia z eksperymentami medycznymi i przymusową sterylizacją, publicznymi egzekucjami, specyficzną sytuacją ciemnoskórych kobiet czy z farmami tworzonymi przez byłych niewolników. Co ważne, ciemiężeni nie są szlachetnymi ofiarami, ale przede wszystkim straumatyzowanymi ludźmi – jak inaczej można by wytłumaczyć to, że matka porzuca własne dziecko, aby zyskać wolność?
Książka Whiteheada przypomina to, o czym wolelibyśmy nie myśleć. Jednak z drugiej strony jest powieścią o wartkiej akcji, która trzyma czytelnika w napięciu, odsłaniając w sfabularyzowanej formie ważne problemy Ameryki. Bo „czarne życia mają znaczenie”.
Autor recenzji: Ilona Starosta